Mijlpalen in de literatuur

12 oktober 2023 | Elias Canetti - Het Martyrium (1935)

De hoofdpersoon van deze donkere en fascinerende roman is Peter Kien, een geleerde van wereldfaam, die meer van boeken houdt dan van mensen. In zijn huis heeft hij zo weinig mogelijk meubilair, zodat hij de hele dag kan rondlopen en nadenken. Het verhaal bestaat uit een serie gewelddadige incidenten en seksuele ontmoetingen, die samen een verontrustend beeld geven van een totalitaire samenleving. 

De roman laat de obsessie met macht zien en wil de lezer daarmee een spiegel voorhouden. De thema’s lijken loodzwaar, maar het boek is met dusdanig veel stijl, vertelkracht en liefde voor literatuur geschreven dat iedereen zich kan inleven in de gecompliceerde hoofdfiguur.  

Deze lezing wordt gegeven door Doeke Sijens.

9 november 2023 | Angela Carter - Circusnachten (1984)

Sophie Fevvers is een beroemde trapezeartiest, die haar levensverhaal vertelt aan de journalist Jack Walser: Hoe zij gevonden werd nadat zij uit een ei gekropen was, vleugels kreeg en leerde vliegen. Hoe zij de lieveling werd van het publiek in heel Europa, en hoe prinsen en grote kunstenaars haar het hof maakten. Jack Walser raakt zo gefascineerd door Sophie en haar bizarre wereld dat hij met het circus meetrekt van Londen naar het legendarische St. Petersburg, Tokio en Amerika en ondertussen de meest fantastische avonturen beleeft. 

Angela Carter speelt in deze schelmenroman met heel veel literaire thema’s en vermengt magisch realisme met post-feminisme en sprookjes.  

Deze lezing wordt gegeven door Aletta Becker.

7 december 2023 | Patricia Highsmith – Carol (1952) 

Therese is een doodgewone verkoop-assistente in een warenhuis in New York. Op een dag loopt de prachtige, verleidelijke Carol - een vrouw van in de dertig - naar haar toonbank: Therese is volledig overrompeld door haar verschijning. 
Carol is een verveelde huisvrouw, verwikkeld in een echtscheiding en bijkomend voogdijschap; Therese is een ongemakkelijke negentienjarige met een baan die ze haat en een vriend waar ze geen liefde voor voelt. 

Tussen de twee vrouwen ontvouwt zich een indringende, maar onmogelijke liefde. 

Deze lezing wordt gegeven door Coen Peppelenbos.

18 januari 2024 | Ralph Ellison - De onzichtbare man (1952)

In dit spraakmakende boek staat een jonge, hoogopgeleide zwarte man centraal, die geen kans krijgt om te slagen in het Amerika van voor de burgerrechtenbeweging. Deze gesegregeerde maatschappij weigert hem als een menselijk wezen te zien. Het verhaal volgt de fysieke en psychologische reis van de naamloze hoofdpersoon tegen de achtergrond van New York in de eerste helft van de twintigste eeuw. 

Het verhaal wordt in de eerste persoon verteld, door een naamloze Afro-Amerikaanse man die zichzelf als maatschappelijk onzichtbaar beschouwt. Hij blikt terug op zijn verleden en probeert zin te geven aan zijn leven, zijn ervaringen, en zijn positie in de Amerikaanse samenleving. 

Deze lezing wordt gegeven door Doeke Sijens.

29 februari 2024 | Dola de Jong - En de akker is de wereld (1945)

Vlak voordat de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, slaat een Nederlands echtpaar op de vlucht voor de nazi's. Op hun zwerftocht door Europa vangen ze een aantal verweesde kinderen van verschillende nationaliteiten op. Uiteindelijk komen ze terecht in Tanger. Op een stukje onvruchtbare grond trachten ze te overleven en een nieuw bestaan op te bouwen. Ze werken de hele dag onder de hete zon en slepen met emmers water, maar veel wil er niet groeien. Maar dat is niet hun enige probleem. Tanger vol zit met nazispionnen, die hen nauwlettend in de gaten houden. 

Deze herontdekte roman laat zien hoe een oorlog stap voor stap het leven van vluchtelingen kan ontwrichten.  

Deze lezing wordt gegeven door Coen Peppelenbos.

19 maart 2024 | Pascal Mercier - Nachttrein naar Lissabon (2004)

Raimund Gregorius is een 57-jarige gescheiden docent klassieke talen te Bern. Door een geëmotioneerde ontmoeting met een hem onbekende Portugese vrouw en daarop volgend zijn ontdekking van het boek Een goudsmid van woorden van de Portugese arts Amadeu de Prado, raakt hij dermate van slag dat hij van de ene dag op de andere zijn oude leven opgeeft en met de nachttrein afreist naar Lissabon. Hier gaat hij op zoek naar het verhaal achter Prado's leven. Zo hoopt Raimond te ontdekken hoe hij zijn leven moet leiden en welke wending hij eraan kan geven om een ander mens te worden. 

Een ingenieuze roman over een zoektocht naar de vrijheid. 

Het is nog niet bekend wie deze lezing geeft. 

9 april 2024 | Pramoedya Ananta Toer – Aarde der mensen (1980) 

Deze roman, een van de eerste Indonesische historische romans, geeft een uitvoerig beeld van de koloniale samenleving in het voormalig Nederlands-Indië rond de eeuwwisseling. 

Minke, een Javaanse jongen van adellijke afkomst, voelt zich bevoorrecht dat hij als een van de weinigen van zijn volk de HBS in Soerabaja mag bezoeken. Hiermee krijgt hij toegang tot de westerse wetenschap en het rationeel denken. Dat hij daarmee ook van zijn eigen Javaanse culturele achtergrond vervreemdt en zijn identiteit verliest, wordt hij zich pas geleidelijk bewust na een aantal zeer schokkende ervaringen die hem doen inzien dat hij en zijn volk door de Nederlanders nooit als gelijken erkend zullen worden. Het dreigende verlies van eigen identiteit is tegelijkertijd een van de aanknopingspunten met het heden. 

De roman vormt een spiegel voor het moderne Indonesië waar oude waarden vervallen en een nieuwe samenleving haar vorm zoekt. 

Het is nog niet bekend wie deze lezing geeft. 

11 juni 2024 | Evelyn Waugh – Terugkeer naar Brideshead (1945) 

Deze veelbesproken (en meermaals verfilmde) roman heeft als onderwerp de ondergang van een aristocratische familie. 

Charles Ryder, de verteller van het boek, raakt helemaal in de ban van de rijke, katholieke familie Flyte, die het enorme landhuis Brideshead bewonen. Hij beschrijft zijn vriendschap met broer en zus Flyte, maar raakt ook aan onderwerpen als het katholieke geloof en de harde realiteit van de aristocratie in het naoorlogse Engeland. Het boek is een mengeling van hartstocht, melancholie en onvervulde beloften. Vriendschappen bloeden weg, dromen komen uit maar blijken niet zo zoet te zijn als ze ooit leken.  

Deze lezing wordt gegeven door Esmé van den Boom.